Iedereen Wetenschapper !
Met de PACCOtest willen we de kwaliteit meten van oppervlakte-water in de stad, en vervolgens vertalen naar parameters die iedereen kan begrijpen.
De Pacco-test (nog in constructie) combineert bewustwording met toegankelijke technologie en burgerwetenschap en zal bestaan uit een koffertje met 5 sondes dat individueel of met een vereniging, school of bewonersgroep uitgeleend zal kunnen worden.
De meetresultaten geven de gebruikers een goede indicatie van hoe gezond een lokale plas of beek is en tonen aan dat het geteste water misschien wel geschikt kan zijn om planten mee te begieten of auto' en fietsen mee te wassen.
Elke PACCO-test meting zal via een geo-tag op een kaart terecht komen en online consulteerbaar gemaakt worden in een gegevensbestand. Zo worden de meetreslutaten ook beschikbaar voor wetenschappelijk onderzoek.

---

Water in de stad zorgt voor een vreemde tegenstelling: enerzijds komt het uit de lucht vallen en zijn er rivieren, kanalen en fonteinen die gratis water ter beschikking stellen; anderzijds zijn stedelingen bereid meer te betalen voor water dan voor benzine. De reden ligt voor de hand: publiek water kan vervuild zijn en met gezondheid neem je geen risico. Maar is water echt zo vervuild? Is ons bang maken van alle water dat niet in flessen komt geen slimme verkoops­strategie van water-bottelaars ? En trouwens, wat is vervuild en wat is proper water ?

Het meten van water-kwaliteit wordt meestal overgelaten aan wetenschappelijke experts in overheidsinstellingen, universiteiten en grote bedrijven. Die hebben dure en complexe toestellen, een gespecialiseerde opleiding en een eigen agenda te vervullen. Omdat het milieu op zich al een ingewikkeld systeem is, en door menselijke ingrepen enkel maar complexer wordt gemaakt, speelt deze expertise een belangrijke rol in ons dagelijks leven. Wetenschappelijke analyse is cruciaal in het ontwikkelen van wetgeving voor de controle van de impact van menselijke activiteit op het milieu en op onze gezondheid.

Het zelf monitoren van ons milieu­ de-mystificeert wat deze wetenschappers doen. En begrijpen brengt kennis en met kennis komt de macht om beslissingen te nemen die onze levenskwaliteit verbeteren, om minder te betalen voor water dat niet voor elk type gebruik van de hoogste kwaliteit hoeft te zijn, om de vervuiling van oppervlakte water in de buurt­ te signaleren en om data ter beschikking te stellen van wetenschappers die de verandering van water­-kwaliteit bestuderen.

 

Het idee

De Pacco-test groeide uit City Mine(d)’s actie EauPropre | ProperWater in de zomer van 2012. Het confronteerde de betrokkenen met zowel het technisch karakter van wateropslag en -zuivering, als met de niet altijd gegronde smetvrees van het brede publiek voor water dat niet in flessen is verpakt.

Het technisch karakter van water vertaalt zich in de manier waarop het beheerd wordt in de stad: zui­vering, distributie en evacuatie vragen zware infrastructuur. De druk op dit systeem wordt onnodig verhoogd door het alge–meen gebruik van drinkwater, zelfs wanneer een lagere kwaliteit zou volstaan. Bovendien wordt in steden regen afgevoerd door het rioleringssysteem, eerder dan door natuurlijke insijpeling.

De watervrees bij het brede publiek­ heeft te maken met angst voor vervuiling – rivierzwemmers worden dan vaak als desperado’s gezien – en een bekommernis om gezondheid die de indruk wekt dat alle door de mens gebuikte water smetvrij moet zijn.

In beide gevallen ligt een gebrek aan kennis over water in het alge­meen, en de plaatselijke bron in het bijzonder, aan de basis. Met een groep wetenschappers werd de oplossing gezocht in een bewust­wordings-campagne rond water. In een eerste versie werden test-strips gebruikt om de kwaliteit van water te bepalen, en lieten 4 test-strips de gebruiker toe om op een flow-chart de kwaliteit van het geteste water beter in te schatten.

De test-strips bleken echter erg onnauwkeurig, waardoor de data niet waardevol waren voor de betrokken wetenschappers. ­Vervolgens werd gewerkt aan een elektronische test-kit. Door middel van Arduino-microprocessors en op de markt beschikbare sensoren, wordt in 2013 een kit samengesteld, de Pacco-test, die de kwaliteit van water meten en opslaan in een geheugen.

 

Pacco-test koffertjes in wording

De Pacco-test moet uiteindelijk een koffertje worden met 5 sondes die de kwaliteit van oppervlakte-water meten, en vervolgens vertalen naar parameters die iedereen kan begrijpen. Het meet conductiviteit (hoeveelheid opgeloste deeltjes in water), ­zuurtegraad (pH waarde van water), temperatuur, dissolved oxygen en zuurstofgraad (hoeveelheid zuurstof en oxidanten in water).

Het koffertje zal individueel of met een vereniging, school of bewonersgroep uitgeleend kunnen worden, en geeft de gebruikers­ een goede indicatie van hoe gezond­ een lokale plas of beek is. Iedere meting wordt door middel­ van een geo-tag op een kaart zichtbaar en online consulteerbaar gemaakt. Op die manier draagt iedere meting bij tot een betere lokalisatie van water in steden en tot een duidelijker beeld van de kwaliteit ervan. Tegelijk wordt een gegevensbestand gecreëerd dat onderzoekers helpt bij hun studie van oppervlakte-water.

De Pacco-test combineert bewust­wording met toegankelijke techno­logie en burgerweten­schap. De blijvende impact bestaat uit de gebruiker bewust te maken van de kwaliteit van water in zijn of haar omgeving, hem of haar daardoor aan te zetten om niet langer planten te gieten en fietsen te wassen met drinkwater en het beschikbaar maken van meetresultaten voor wetenschappelijk onderzoek. Een herhaalde toepassing laat gebruikers toe om een evolutie in te tijd te meten, en mogelijke bronnen van vervuiling te identificeren.

 

de  naam  Pacco in Pacco-test

Hoewel de naam Pacco in Pacco-test staat voor Ph, Aquatic oxidation potential, Conductivity, Celsius en Oxygen, lijkt het toch wel verdacht veel op de achternaam van Antoine Pacco, de chemicus die mee aan de wieg stond van het burgerwetenschaps-initiatief.

Een prototypes van de sondes Pacco-test werden in mei 2013 door het publiek­ getest tijdens het Biodiversiteits­-Parcours, georganiseerd door het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen (KBIN). Van een twintigtal waterpunten in de Brusselse Europawijk werden stalen genomen en getest. Een volledig werkende versie van de Pacco-test wordt verwacht voor het najaar van 2013.

 

Werken mee aan de Pacco-test:

Antoine Pacco, Guy Vanbelle, Annemie Maes, Carole Paleco, Kevin De Bondt, City Mine(d), Research in Brussels, Natacha Brion / VUB, Bob Motté, Matthieu Melcot.